از زمان انتشار بیانیه گام دوم انقلاب، مسئولان جمهوری اسلامی در تلاش هستند تا برنامه‌های فرهنگی آتی فرهنگی رهبر جمهوری اسلامی را تبیین کنند. در همین رابطه، علیرضا مرندی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی و رئیس تیم پزشکی علی خامنه‌ای، گفت: شورای انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای دارد در مورد اسلامی شدن دانشگاه‌ها که اکنون در حال خاک خوردن است. مجموع ما (اساتید، کارکنان و دانشجویان) باید تلاش کنیم که در این مسئولیت سنگین سهمی ایفا کنیم.»

به گزارش ایسنا، او که در مراسم افتتاح نهمین همایش ملی قرآن، عترت و سلامت که در دانشگاه علوم پزشکی تهران حضور یافته بود، به توصیه‌های فرهنگی علی خامنه‌ای اشاره کرد و افزود: «وقتی مقام رهبری در توصیه‌های خود مکررا در مورد دانشگاه‌ها و سیاست‌های کلی وزارت بهداشت صحبت می‌کنند، می‌بینیم که چقدر ما کوتاهی و غفلت می‌کنیم و چقدر باید تلاش کنیم تا حسرت نخوریم. باید در مسائل ارزشی مدام بررسی کنیم که ما چه کرده‌ایم.»

پس‌ازآنکه در بهمن سال ۹۷، دفتر رهبر جمهوری اسلامی بیانیه‌ای با عنوان «گام دوم انقلاب» منتشر کرد، مشخص شد که علی خامنه‌ای قصد دارد نظام جمهوری اسلامی را وارد مرحله‌ای تازه کند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان‌های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه می‌طلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان‌ها است.»

به نظر می‌رسد با همین رویکرد مسئولان جمهوری اسلامی کوشش می‌کنند تا تغییرات در فضای آموزشی را نیز منطبق با خواسته علی خامنه‌ای انجام دهند.

طی ماه‌های اخیر اخبار متعددی از اخراج و عدم تمدید قراردادهای اساتید دانشگاه منتشر شده است. موضوعی که نشان می‌دهد افراد غیرهمسو با نگاه ایدئولوژیک حاکمیت می‌توانند هزینه بسیاری بابت این موضوع پرداخت کنند.

برای مثال، خبر اخراج دکتر محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی موجی از انتقادها و اعتراض‌ها را در پی داشت. بااین‌حال محمد فاضلی در گفت‌وگو با پایگاه خبری جماران اعلام کرد که موضوع به شهریورماه و زمانی که دانشگاه شهید بهشتی نامه «عدم نیاز» به او داد، بازمی‌گردد ولی در روزهای اخیر خبر آن منتشر شده است. دانشگاه شهید بهشتی در واکنش به موج اعتراض‌ها مدعی شد که همکاری با محمد فاضلی را به دلیل «مسائل اداری» قطع کرده است، اما استادان دانشگاه و فعالان مدنی می‌گویند، محمد فاضلی با «بهانه‌های اداری» و «انگیزه‌های سیاسی» از تدریس در دانشگاه منع شده است.

حسین سراج‌زاده، جامعه‌شناس و رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، درباره اخراج محمد فاضلی از دانشگاه به روزنامه شرق گفت: «شهریور امسال دانشگاه شهید بهشتی قرارداد همکاری دکتر فاضلی را تمدید نکرد. برداشتی که وجود داشت این بود که تنگ‌نظری‌هایی که برخی از افراد در درون دانشگاه دارند و ممکن است از برخی نهاد‌ها هم حمایت بشوند، این مسئله را دامن زده باشد. به‌بیان‌دیگر این اخراج بیشتر بر مبنای برخورد سلیقه‌های سیاسی اتفاق افتاده است. دانشگاه شهید بهشتی یک‌سری بهانه اداری را برای این موضوع مطرح کرده بود، اما کسانی که با محیط دانشگاه آشنایی دارند می‌دانند این بهانه موجهی نیست و بیشتر مبنای فکری و سیاسی برای برخورد با دکتر فاضلی مدنظر بود».

رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت چند سال پیش دانشگاه آزاد اسلامی حدود ۷۰ استاد نامدار را در اوایل یک ترم بدون اینکه به آن‌ها اطلاع بدهد از طریق «قطع حقوق» اخراج کرد.

داوری که با ایلنا گفتگو کرده، با اشاره به اینکه سکوت او در مقابل اخراج استادها از دانشگاه به دلیل حمایت او از این کار نیست، گفت: «خود من هم یکی از استادانی بودم که از دانشگاه آزاد اخراج شدم که بر طبق رویه خود اعتراض نکردم و تا آخر ترم رفتم و درسم را دادم.»

او در ادامه افزود: «معنی این رویه و سکوت کنونی من این نیست که اخراج استاد را درست می‌دانم بلکه من هم مثل بسیاری از همکارانم اخراج استاد دانشگاه، آن هم به جرم داشتن رأی و نظر خاص را کاری ناروا می‌دانم.»

چندی پیش خبرگزاری مهر در خبری اعلام کرد که بیژن عبدالکریمی، استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی به اتهام «دفاع از نظام سلطنتی پهلوی» از کار خود اخراج شده است.

جمهوری اسلامی تلاش کرده است که در راستای «گام دوم انقلاب» دانشگاه را «اسلامی» کند. موضوعی که با یک دست کردن دانشگاه از طریق اخراج دگراندیشان و انحصار آموزش ادامه یافته است.